Cú đâm của Salman Rushdie gia hạn các cuộc tranh luận tự do ngôn luận

Hai năm trước, Salman Rushdie đã cùng với các nhân vật văn hóa nổi tiếng ký một bức thư ngỏ chỉ trích “khí hậu ngày càng không khoan dung” và cảnh báo rằng “trao đổi thông tin và ý tưởng tự do, huyết mạch của một xã hội tự do, đang ngày càng trở nên hạn chế hơn”. Đó là tuyên bố về các nguyên tắc mà ông Rushdie đã thể hiện kể từ năm 1989, khi một vị lãnh đạo tối cao của Ayatollah Ruhollah Khomeini, lãnh đạo tối cao của Iran, kêu gọi hành động giết người của ông, biến ông trở thành biểu tượng miễn cưỡng của quyền tự do ngôn luận.

Lá thư, được xuất bản bởi Harper’s Magazine vào tháng 6 năm 2020 sau khi các cuộc biểu tình đòi công lý chủng tộc tràn qua nước Mỹ, đã gây ra phản ứng dữ dội, với một số người tố cáo đây là sự thể hiện phản động của làn da mỏng và đặc quyền – được ký, như một nhà phê bình đã nói, bởi “những kẻ ngu giàu. ”

Phản ứng của ông Rushdie khiến ông thất vọng, nhưng không làm ông ngạc nhiên. “Hãy nói như thế này: những loại người đã đứng lên ủng hộ tôi trong những năm tháng tồi tệ có thể không làm như vậy bây giờ,” anh ấy nói với The Guardian vào năm 2021. “Ý tưởng rằng việc bị xúc phạm là một lời phê bình hợp lệ đã thu hút được rất nhiều sức hút.”

Thứ sáu tuần trước, sau khi Ông Rushdie bị đâm khoảng 10 nhát Trên sân khấu tại một sự kiện văn học ở phía tây New York, nhiều người tự hỏi liệu câu chuyện về Fatwa được lưu truyền cách đây hơn ba thập kỷ để đáp lại cuốn tiểu thuyết “Những vần thơ của Satan” đã đi đến kết luận muộn màng và kinh hoàng.

Các nhà văn đã nhanh chóng lên án cuộc tấn công, cũng như các nhà lãnh đạo của Anh, Pháp và Hoa Kỳ. Nhưng gần như nhanh chóng, cuộc tấn công đã trở thành điểm chớp nhoáng mới nhất trong cuộc tranh luận sôi nổi của thế kỷ 21 về tự do ngôn luận, các giá trị tự do và “hủy bỏ văn hóa”.

Phát biểu trên BBC Newsnight vào thứ Sáu, nhà báo người Anh Kenan Malik cho rằng trong khi các nhà phê bình của Rushdie đã “thua trận”, họ đã “thắng trong cuộc chiến”.

Ông nói: “Cuốn tiểu thuyết, ‘Những vần thơ của Satan,’ vẫn tiếp tục được xuất bản. Nhưng “lập luận trọng tâm của tuyên bố của họ, rằng việc xúc phạm một số người, một số nhóm nhất định, một số tôn giáo nhất định là sai trái, đã trở nên phổ biến hơn nhiều”.

“Ở một mức độ nào đó,” ông nói, “bạn có thể nói rằng nhiều xã hội đã nội bộ hóa fatwa và đưa ra một hình thức tự kiểm duyệt theo cách chúng ta nói về nhau.”

Nhà văn người Mỹ David Rieff đã gợi ý trên Twitter rằng “Những câu thơ của Satanic” sẽ gây phản cảm cho “những độc giả nhạy cảm” nếu nó được gửi đến các nhà xuất bản ngày hôm nay. “Tác giả sẽ được nói rằng lời nói là bạo lực – giống như fatwa đã nói,” anh ta đã viết.

Khi “Những vần thơ của Satan” được xuất bản vào năm 1988, các chiến tuyến về quyền tự do ngôn luận không gọn gàng như một số người có thể nhớ. Cuốn tiểu thuyết, trong đó hư cấu các yếu tố về cuộc đời của Nhà tiên tri Muhammad với những mô tả xúc phạm nhiều người Hồi giáo và bị một số người gán cho là báng bổ, đã truyền cảm hứng cho các cuộc biểu tình bạo lực đôi khi trên khắp thế giới, bao gồm cả ở Ấn Độ, nơi ít nhất một chục người đã thiệt mạng năm 1989 sau khi cảnh sát nổ súng vào những người biểu tình Hồi giáo ở Mumbai, nơi ông Rushdie sinh ra trong một gia đình Hồi giáo tự do thịnh vượng vào năm 1947.

Ở phương Tây, sự bảo vệ của ông Rushdie là hầu như không mạnh mẽ. Cựu tổng thống Jimmy Carter, viết trên The New York Times năm 1989tố cáo fatwa nhưng buộc tội Rushdie “phỉ báng” Nhà tiên tri Muhammad và “phỉ báng” Kinh Qur’an.

“Trong khi các quyền tự do trong Tu chính án đầu tiên của Rushdie là quan trọng,” anh ấy viết, “chúng tôi có xu hướng quảng bá anh ấy và cuốn sách của anh ấy mà không thừa nhận rằng đó là sự xúc phạm trực tiếp đối với hàng triệu người Hồi giáo có niềm tin thiêng liêng đã bị vi phạm và đang phải chịu đựng trong im lặng hạn chế. thêm phần xấu hổ về sự vô trách nhiệm của Ayatollah. ”

Nhà văn người Anh Roald Dahl gọi ông Rushdie là “một kẻ cơ hội nguy hiểm”. Tiểu thuyết gia người Anh John Berger gợi ý Ông Rushdie rút cuốn tiểu thuyếtvì sợ rằng nó sẽ mở ra “một cuộc thánh chiến duy nhất của thế kỷ 20” sẽ gây nguy hiểm cho những người ngoài cuộc “vô tội khi viết hoặc đọc sách.”

Đồng thời, có một số phòng thủ từ thế giới Hồi giáo. Tiểu thuyết gia người Ai Cập Naguib Mahfouz nhận thấy cuốn sách này là xúc phạm, nhưng đã ký một lá thư bảo vệ quyền xuất bản của ông Rushdie. Và trong một bài báo năm 1991, trí thức người Syria Sadiq Jalal al-Azm những người theo chủ nghĩa tự do phương Tây bị buộc tội có quan điểm bảo trợ đối với người Hồi giáo.

“Có lẽ giả định sâu sắc và im lặng ở phương Tây,” ông viết, “vẫn là người Hồi giáo đơn giản là không xứng đáng với những nhà bất đồng chính kiến ​​nghiêm túc, không xứng đáng với họ và cuối cùng không có khả năng sản sinh ra họ.”

Vào năm 1990, Rushdie đưa ra một lời xin lỗi cẩn thận, trong một nỗ lực vô ích để nâng fatwa lên (một động thái sau đó anh đã hối hận). Trong những năm sau sự kiện Fatwa, Rushdie sống trong tình trạng an ninh chặt chẽ ở London, vì một số dịch giả và nhà xuất bản của ông đã bị tấn công, một số gây tử vong.

Năm 1998, sau khi chính phủ Iran tuyên bố không còn ủng hộ fatwa nữa, ông chuyển đến thành phố New York, nơi ông trở thành một nhân vật cố định trong giới văn học và xã hội, xuất hiện tại các bữa tiệc, sự kiện và trên các phương tiện truyền thông (bao gồm một khách mời trong “Kiềm chế sự nhiệt tình của bạn”, nơi anh ấy đã tư vấn cho Larry David, người cũng đã từng phạm lỗi với các ayatollah, về “tình dục fatwa”).

Nhưng khi fatwa (chưa bao giờ chính thức bị hủy bỏ) dường như không còn ý nghĩa nữa, cuộc trò chuyện về quyền tự do ngôn luận đã thay đổi, đặc biệt là ở Hoa Kỳ. Quan điểm cho rằng lời nói xúc phạm là “bạo lực” đã có cơ sở, khi giới trẻ ngày càng tiến bộ phê phán nguyên tắc tự do ngôn luận cũng như thường xuyên che đậy cho lời nói căm thù. “Tự do ngôn luận” đã trở thành tiếng kêu gọi tập hợp của những người bảo thủ, những người đã sử dụng nó như một vũ khí chống lại những người theo chủ nghĩa tự do mà họ cáo buộc là muốn kiểm duyệt các quan điểm đối lập.

Căng thẳng về quyền tự do ngôn luận đã được giải tỏa vào năm 2015, khi nhóm nhà văn PEN Mỹ quyết định trao giải thưởng cho sự dũng cảm cho tạp chí châm biếm Charlie Hebdo của Pháp, đã tiếp tục xuất bản sau khi những kẻ khủng bố Hồi giáo ở Pháp sát hại 12 nhân viên trong một cuộc tấn công vào tạp chí này. các văn phòng.

Phản ứng của ông Rushdie đối với cuộc biểu tình là thẳng thừng. “Tôi hy vọng sẽ không có ai đuổi theo họ,” anh ấy nói với The New York Times. (Trên Twitter, anh ta gọi sáu nhà văn đã rút lui, một số người trong số họ là bạn tốt, một cái tên tục tĩu và gắn nhãn chúng “Sáu tác giả tìm kiếm một chút nhân vật.”)

Sau cuộc tấn công hồi tuần trước, nhiều nhà văn và các nhà lãnh đạo thế giới đã đổ xô bày tỏ tình đoàn kết với ông Rushdie. Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp ca ngợi ông là hiện thân của “tự do và cuộc chiến chống lại chủ nghĩa che khuất” chống lại “các thế lực thù hận và dã man”.

Hadi Matar, một thanh niên 24 tuổi ở New Jersey, đã bị bắt tại hiện trường và bị buộc tội cố ý giết người cấp độ hai và tấn công bằng vũ khí. Các quan chức thực thi pháp luật đã không công khai điều gì đã thúc đẩy cuộc tấn công, mà gia đình của ông Rushdie nói rằng đã để lại cho ông với “vết thương thay đổi cuộc đời.”

Nhưng trong giới văn học, một số nhà quan sát nhận thấy sự thận trọng trong một số phần tư trong việc nêu tên các lực lượng cụ thể đã nhắm vào ông Rushdie từ lâu.

Trong một email, nhà văn Thomas Chatterton Williams, một trong những người tổ chức bức thư của Harper, cho biết ông đã bị ấn tượng bởi phản hồi từ nhiều nhà văn, nếu bị ấn tượng bởi “phản hồi tương đối tắt tiếng” từ “nhiều giọng nói đã thống trị các cuộc trò chuyện xung quanh công lý và áp bức kể từ mùa hè năm 2020 ”

Anh ấy đã viết trên Twitter sau cuộc tấn công hôm thứ Sáu: “Lời nói không phải là bạo lực. Bạo lực là bạo lực. Sự khác biệt đó không bao giờ được hạ thấp hoặc bị lãng quên, ngay cả khi đại diện cho một nhóm mà chúng tôi cho là bị áp bức. “

Nhưng một số người thân cận với ông Rushdie bày tỏ sự miễn cưỡng ngay lập tức sử dụng cuộc tấn công làm thức ăn cho các cuộc luận chiến mang tính chính trị hóa cao về tự do ngôn luận. Trong một cuộc phỏng vấn, Hari Kunzru, một tiểu thuyết gia người Anh cho biết anh đã phải đối mặt với bốn phiên tòa riêng biệt ở Ấn Độ xuất phát từ việc anh tham gia buổi đọc sách trước công chúng “The Satanic Verses” vào năm 2013, từ chối bình luận về vai trò của Rushdie trong việc thay đổi các cuộc tranh luận tự do ngôn luận.

Ông trích dẫn cả sự thô sơ của cảm xúc và cách tự do ngôn luận đã được “vũ khí hóa bởi những người không thực sự cam kết thực sự với nó”.

Ông Rushdie, với tất cả sự hăng hái của mình, “không bao giờ muốn trở thành một biểu tượng,” ông Kunzru nói, trích dẫn “sự mỉa mai khủng khiếp của nhà văn sáng tạo, vui tươi này” được nhiều người định nghĩa bằng “mối đe dọa đáng sợ, u ám này”.

Tiểu thuyết gia người Mexico Valeria Luiselli, một người bạn thân khác của ông Rushdie, bày tỏ sự thất vọng khi cuộc trò chuyện trực tuyến chuyển sang chính trị nhanh như thế nào – “mặc dù Salman sẽ ở ngay đó chiến đấu,” cô nói, cười, “và bảo vệ quan điểm của mình.”

Một số người đã cân nhắc cho biết tiền đặt cược đơn giản là quá cao – và quá cá nhân. Sau cuộc tấn công, Roya Hakakianmột nhà văn người Mỹ gốc Iran, người vào năm 2019 đã cảnh báo của Cục Điều tra Liên bang rằng cô ấy đã bị Iran nhắm mục tiêu, đưa lên Twitter vào thứ Bảy tấn công những gì cô ấy nói là thiếu sự lên án nhanh chóng từ các quan chức chính phủ Hoa Kỳ.

(Vào thứ Bảy, Tổng thống Biden đã ban hành bản tường trình tố cáo cuộc tấn công “ác độc” và ca ngợi ông Rushdie như một biểu tượng của “lý tưởng thiết yếu, phổ quát.” Nó được theo sau vào tối Chủ nhật bằng một từ rõ ràng hơn bản tường trình từ Ngoại trưởng Antony J. Blinken, người đầu tiên từ một quan chức chính phủ Hoa Kỳ trích dẫn về Iran.)

Trong một cuộc phỏng vấn hôm Chủ nhật, bà Hakakian, người đến Hoa Kỳ tị nạn năm 1984, nói rằng trung tâm của vụ Rushdie là “có thể nói rằng chúng tôi, với tư cách là nhà văn, tiểu thuyết gia, với tư cách là nhà tư tưởng, hoàn toàn có thể tiếp nhận bất kỳ vấn đề nào chúng tôi muốn trong công việc của mình – và điều đó bao gồm cả Hồi giáo. ”

Nhưng “không ai đang nói điều đó,” cô nói. Thay vào đó, “mọi người đang trả tiền dịch vụ môi để tự do ngôn luận.”

Trong cuốn tiểu thuyết tự truyện gần đây của anh ấy “Homeland Elegies”Nhà văn người Mỹ Ayad Akhtar phản ánh về ý nghĩa phức tạp của cuộc tranh cãi“ Những vần thơ của Satan ”đối với độc giả và nhà văn Hồi giáo, bao gồm cả bản thân ông.

Trong một email hôm Chủ nhật, ông Akhtar, hiện là chủ tịch PEN Mỹ, cho biết cuộc tấn công nhằm vào ông Rushdie là “một lời nhắc nhở rằng ‘tác hại’ của ngôn luận và quyền tự do ngôn luận không, không thể, giữ các tuyên bố bình đẳng đối với chúng tôi. ”

“Mặc dù chúng tôi có thể thừa nhận một cách đúng đắn rằng lời nói có thể gây hại,” ông nói, “chính trong đỉnh điểm khủng khiếp của tình thế tiến thoái lưỡng nan của Salman mà chúng tôi thấy giá trị tối thượng, vị trí trung tâm tuyệt đối của tự do tư tưởng và tự do thể hiện suy nghĩ đó.”

Đối với nhiều người, việc bảo vệ ông Rushdie và “Những câu chuyện về quỷ dữ” chống lại những kẻ ám sát ông sẽ có thể dễ dàng, ông Akhtar nói. Nhưng biện pháp bào chữa cũng “phải áp dụng ở những nơi chúng ta ít nhất trí, nơi chúng ta bị liên lụy nhiều hơn”.

“Đó là ý nghĩa của nó,” anh nói, “vì nó là một nguyên tắc.”